Els den Toom-Lansbergen

DEURNE – Ruim 5 jaar geleden heeft ons lid Els den Toom – Lansbergen een fraaie prestatie neergezet. Op vrijdag 4 maart 2005 mocht zij uit handen van burgemeester Ivo Opstelten in boekhandel Donner in Rotterdam het eerste exemplaar van haar boek ‘Rotterdam München – Dachau 1944-1945’ in ontvangst nemen. 

Els den toom heeft namelijk, samen met haar achterneef Michaël Lansbergen, de dagboeken van haar vader en oom geredigeerd tot één ooorlogsboek. Het bijzondere is dat de twee tien jaar geleden, zonder het van elkaar te weten, besloten om de dagboekjes te vermenigvuldigen en de inhoud ervan om te zetten in een digitaal bestand. Volgens Els den Toom was de samenstelling van het boek, dat ruim 200 pagina’s telt, een monnikenwerk. 

Tijdens de razzia in Rotterdam werden de broers Piet en Arie Lansbergen, samen met 54000 andere Rotterdammers, op transport gesteld naar Duitsland. Ze kwamen terecht inMünchen/Dachau. Beide broers hebben afzonderlijk van elkaar een dagboek bijgehouden. Deze twee dagboeken zijn zes jaar geleden integraal in één boek uitgegeven. 

Volgens Els den Toom geven de dagboeken een indringend menselijk verslag van de omstandigheden waarin beide broers hun tijd in Duitsland hebben doorgebracht. Els den Toom, die al ruim 39 jaar met haar man Hans in Deurne woont, vertelt dat haar vader zijn memoires vele tientallen jaren voor zijn kinderen verborgen heeft gehouden. “Mijn vader wilde ons beschermen tegen datgene wat hij allemaal had meegemaakt. De dagboeken van vader waren heilig.

Pas op latere leeftijd werden wij in de gelegenheid gesteld om zijn dagboeken te lezen”. In 1983 mocht zij de dagboeken voor de eerste keer inzien. Nu zijn de teksten van de drie schriften van haar vader allemaal in haar hoofd opgeslagen: ze lijkt wel een computer: “Ik ben er dan ook jaren mee bezig geweest”. 

De conclusie van Els den Toom is tenslotte dat beslist niet alle Duitsers in oorlogstijd slecht waren. Zij heeft haar vader – hij is op 10 januari 2002 op 91-jarige leeftijd overleden – bijvoorbeeld in het dagboek opgetekend dat hij in december 1944 voor het kerstdiner werd uitgenodigd bij zijn Duitse voorman. 
Piet en Arie Lansbergen waren heel gelovig en hun dagindeling bestond voornamelijk uit eten, werken en bidden. In het bisschoppelijk paleis in München werden de twee te werk gesteld bij kardinaal Faulhaber. Voor het klussen kregen de broers gewijde rozenkransen en ze werden door de kardinaal gezegend. In het boek is ook de levensloop van beide broers opgenomen en de stamboom van de familie Lansbergen. 

David Barnouw van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) schreef het voorwoord voor het boek van Els den Toom en Michaël Lansbergen.